Winnaar Van Helsdingenprijs 2022
Een fragment (English):
“Hoeveel psychoses ik in totaal heb gehad hangt sterk af van de manier waarop je dit woord definieert. Als opname in de psychiatrie een harde eis is, dan lijkt mijn verhaal er typisch een te zijn van een zogenaamde ‘eenmalige psychose’. Bladerend door mijn medisch dossier wordt slechts één periode van opname en medicatie zichtbaar, wat een diagnosticus ertoe zal bewegen mijn casus van schizofrenie te onderscheiden. Zelf heb ik die periode willen opsplitsen in twee psychoses, maar ik zal zeker niet ontkennen dat het daarin eigenlijk om één verhaal gaat. Dan, voor de latere psychoses kan ik als criterium alleen de duur van mijn euforieën, de staat van uitzinnige geestelijke opwinding aanvoeren. Daar horen dan alle latere psychoses onder, inclusief de bevrijdingspsychose. Als ik als criterium ‘een week euforie’ zou handhaven, kom ik uit op een totaal van vijf psychoses, en als ik dit terugbreng tot een dag, dan zijn het er naar schatting een stuk of tien.
Dan zijn er nog een paar andere opties, waarvan één er is dat ik drie psychoses heb gehad, waarbij ik in de laatste ben blijven steken. Het idee dat ik erin gebleven ben, het idee dat ik eigenlijk nog steeds verder leef in een vorm van gestabiliseerde godsdienstwaanzin, spreekt me esthetisch wel aan. Nog mooier is de gedachte dat ik helemaal geen psychoses heb gehad, maar op mijn 19e levensjaar aan een bekeringsverhaal ben begonnen dat een paar keer ruw werd onderbroken door de psychiatrie. Dan zou ik dit boek de titel kunnen geven De onderbroken bekering, wat bijna net zo mooi klinkt als Het verstoorde leven van Etty Hillesum.
De waarheid is, ik heb beter leren varen en beter leren bergwandelen. Nautisch en alpinistisch ben ik erop vooruitgegaan. Ik heb geleerd, door schade en schande mag ik wel zeggen, hoe ik moet afdalen. Er heeft geen helikopter meer hoeven uit te rukken als ik me weer eens in hoge extase boven de boomgrens, of zelfs tot in de eeuwige sneeuw had begeven.”
Dit is een fragment uit De overtocht: Filosofische blik op de psychose, dat medio maart 2021 verschenen is bij uitgeverij Lontano. De overtocht kan besteld worden in de webshop van deze uitgeverij.
Voor recensies van en interviews over dit boek, ga naar de aankondigingen- en recensie-pagina.
Als een reis…
Een psychose is een reis met een onzekere afloop. Als het een zeereis is dan zijn er stormen waarin je schip kan vergaan, draaikolken die je in een eindeloze diepte kunnen zuigen. Als het een reis door de bergen is dan zijn er kloven en afgronden waar je in kunt vallen, zijn er lawines waardoor je meegesleurd kunt worden. Je bent alleen op reis gegaan, zonder uitrusting, zonder kaart of kompas, zonder je in te enten – je bent op reis gegaan, niet op een bepaald moment, maar zomaar opeens, zonder naar de weersberichten te luisteren en een reisverzekering af te sluiten. Er is geen reisdoel, er is geen route, en zelfs geen briefje met telefoonnummers van mensen die in geval van nood op de hoogte moeten worden gesteld.
In De overtocht wordt de psychose beschreven als een reis naar een gebied waar veel verschillen kunnen verdwijnen – verschillen tussen vermoeden en waarheid, verschillen tussen kleine zorgen en grote paniek, verschillen tussen verlangen en vervulling. Ook belangrijke verschillen die je nodig hebt om door de alledaagse wereld heen te navigeren staan in dat gebied op het spel. Enerverend en spannend is zo’n reis altijd. Onderweg hoeft het niet altijd eenzaam te zijn. In het landschap waar alle verschillen kunnen verdwijnen tref je sporen aan van mystici, kunstenaars, filosofen, drugsgebruikers en de zovelen anderen voor wie de afstemming op het alledaagse leven niet altijd de hoogste prioriteit heeft.
Als ervaringsdeskundige gaat de auteur in op een aantal psychische wervelingen en turbulenties tijdens zijn adolescentie. Eén daarvan eindigde in een psychiatrisch ziekenhuis, een andere in het christelijke geloof. Met behulp van een aantal filosofen probeert hij meer grip te krijgen op wat er in die reisavonturen is gebeurd. De belangrijkste daarvan zijn Martin Heidegger, Jacques Derrida en René Girard. Ook Peter Sloterdijk – die zichzelf ooit ‘psychonaut’ heeft genoemd en aan wie de metaforen van berg- en zeereizen zijn ontleend – zal in dit verhaal niet ontbreken. Lees hier meer over de inhoud van De overtocht.
Deze website
Deze website bevat al het illustratiemateriaal van het boek De overtocht. Deze bestaan uit afbeeldingen en YouTube-filmpjes. De afbeeldingen staan niet in het boek afgedrukt, maar zijn als QR-codes tussen de tekst geplaatst. Deze kunnen met een tablet of een smartphone gescand worden. Onder de afbeeldingen zit een lightbox, dat wil zeggen, als je klikt op de afbeelding zul je daarmee een scherm vullend beeld krijgen. Natuurlijk kan al het illustratiemateriaal ook direct vanaf deze website bekeken worden.
Ook de deeplinks zijn op deze website terug te vinden. Deze leiden rechtstreeks naar de internetpagina’s waaruit geciteerd of waarnaar verwezen wordt.